YILDIZELİ

YILDIZELİ

Yıldızeli’nde, tarih öncesi MÖ 4500’lerden itibaren yerleşimlerin olduğu anlaşılmıştır. İlçe, Kalkolitik dönemden itibaren, Eski ve Orta Tunç çağları, Hitit, Frig, Med ve Pers dönemleri, Makedonya Krallığı ve Hellenistik dönem, Roma, Bizans, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı’dan günümüze dek, katmanlar halinde yerleşmelere sahiptir. Bunun nedenlerinden biri, Orta ve Doğu Anadolu’nun önemli bir geçiş kapısı olmasıdır. Yıldızeli, il genelinde en çok İlk Tunç Çağı yerleşmesine sahip ilçelerden biridir.
1639 yılına kadar Yıldızeli ilçesinin kurulduğu alanın sazlık, bataklık bir yer olduğu ve buradaki yaşamın 10-15 evden oluştuğundan söz edilmektedir. 1639’da 4. Murat, Bağdat Seferi’ne çıkmadan önce Vezir Kemankeş Kara Mustafa Paşa’ya sefere gidecek ordu için konaklama merkezleri yapılması emrini vermiştir. Bunun üzerine vezir, Tokat, Yozgat ve Sivas il yollarının kesiştiği bu noktadaki bataklık ve sazlık alanı kurutmuş ve buraya büyük bir han, bir cami, iki mescit, bir hamam ve sıbyan mektebi yaptırmıştır. Yeni kurulan bu yerleşime bölgeye yakın yerlerden halkın yerleşmesi sağlanmıştır. Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Yıldızeli’nde bir vakıf kurdurarak buraya yerleşenlerden vergi alınmamasını, halkın askerlikten muaf tutulmasını ve güvenliklerinin sağlanmasını isteyerek, nüfusu artırmıştır.
Şemseddin Sami’nin, “9 nahiye ve 115 köyden oluşan 49,896 nüfuslu bir kaza” diye tanımladığı ilçeyi, Ali Cevad şöyle anlatmaktadır: “10 nahiye ve 123 köyden oluşan kaza, 50.000 civarında nüfus barındırmaktadır. Verimli toprakların üstünde 49,201 tarla, 8,084 çayırlık, 138 mera, 50 kadar meyve bahçesi vardır.” 
1863 yılından sonra yapılan düzenlenmede Sivas’ın il yapılmasıyla 1886 yılında Yıldızeli, kaza konumuna getirilmiştir.
“Yıldızeli” Adının Kaynağı
Bugünkü ilçe merkezinin bilinen ilk adı “Yenihan”dır. Bu isim yöreye l639 yılında ilçenin yerleşim yeri olarak kurulduğu sırada yaptırılan handan dolayı verilmiştir. Osmanlılar devrinde ve Cumhuriyetin ilk yıllarında da bu isim kullanılmıştır. 1936 yılında, ilçeye coğrafi karakteristiğini veren Yıldız Dağı’ndan (2557 m) esinlenerek “Yıldızeli” denmiştir.